| ก่อนที่จะกล่าวถึงประวัติศาสตร์และความเป็นมาของวัดลัฎฐิกวัน มีความจำเป็นต้องเท้าความถึง พระคุณเจ้า 2 รูปเสียก่อน เพราะท่านทั้งสองมีความผูกพันกับวัดนี้อย่างใกล้ชิด ไม่เช่นนั้นประวัติและความเป็นมาอาจจะไม่ สมบูรณ์เท่าที่ควร คือ ท่านหอ หรือพระอุปัชฌาย์ หอ เป็นบุตรของท้าวเมืองโครก หัวหน้าชาวสะผ่าย ดอนโค ที่อพยพจากนครจำปาศักดิ์ มาอยู่ร่วมกับชาวชะโนดในตอนตั้งใหม่ๆ เมืองโครก เป็นต้นตระกุลของชาวหว้านใหญ่ “เมืองโคตร” ท่านหอเป็นคู่กับพระกัสสปะ ผู้เป็นหลานชาย แต่เกิดปีเดียวกันคือ เกิดเมื่อ พ.ศ. 2269 พออายุได้ 13 ปี ได้เข้าบรรพขชาเป็นสามเณรที่วัดมโนภิรมย์ บ้านชะโนด ศึกษาพระธรรมวินัย พระไตรปิฏก คัมภีร์ต่างๆ แตกฉานตั้งแต่ครั้งเป็นสามเณร พออายุครบ 20 ปี อุปสมบทที่วัดเดิม 1 ปี ต่อมาได้ส่งไปศึกษาต่อที่ ี่นครเวียงจันทน์ทั้งคู่ สอบบาลีได้ชั้นสูง ได้รับสมณศักดิ์ เป็นพระอุปัชฌาย์ ส่วนพระกัสสปะ ได้เป็นพระครู มีความชอบจนพระเจ้าแผ่นดินเวียงจันทน์พระราชทานวัสดุก่อสร้าง พร้อมด้วยนายช่างสถาปัตยกรรม 3 คน มาสร้างโบสถ์และพัทธสีมาวัดมโนภิรมย์ บ้านชะโนดในปี 2296 และเสร็จเรียบร้อยเมื่อ พ.ศ. 2299 โดยที่ท่านบำเพ็ญวิปัสสนากรรมฐาน เมื่อสร้างเสร็จท่านได้มอบให้พระครูกัสสปะ เป็นเจ้าอาวาสวัดมโนภิรมย์ แล้วท่านได้ออกไปตั้งบำเพ็ญวิปัสสนากรรมฐาน ณ ป่าโนนรังเหนือวัดเดิมออกไปประมาณ 10 เส้นเศษ ต่อมาได้ย้ายไปศึกษาต่อที่กรุงเทพฯ แล้วมรณภาพที่กรุงเทพฯ |
